Hoe dood zijn kranten?

“Kranten zijn stervend, ten dode opgeschreven. Ik kan me echt niet voorstellen dat we over tien jaar nog bossen kappen om papier te maken dat we bedrukken en als krant aan huis bedelen.” Tenminste dat stelt Seth Godin in een interview met De Standaard enkele weken terug, naar aanleiding van zijn bezoek aan België op uitnodiging van Flanders DC. Nu, ikzelf kan me niet voorstellen dat we over tien jaar geen gedrukte krant meer hebben, of het nu De Morgen of De Telegraaf is. In een land waar ruim 70% (België) of 85% (Nederland) van de bewoners online toegang heeft, is er zeker nog plaats voor een gedrukte krant. Kranten en boeken hebben een emotionele waarde maar ook een praktische waarde. Producten zoals de iPad gaan ongetwijfeld voor een shift zorgen in ‘leesgedrag’, ten voordele van digitale artikels, maar of u het zou riskeren om uw iPadversie van de krant in bad te lezen, dat is een andere vraag.

Nu, los van de discussies over de naam van het ding (meer daarover bij FastCompany, New York Times, CNN en PCWorld) gaat zoiets als de iPad een mooie toekomst tegemoet. Als Apple die tenminste pakt, die toekomst. Want in tegenstelling tot de zogenaamde e-readers waarin een boek op het scherm moet gelezen worden, is bijvoorbeeld Vook -dat tekst en video combineert- nu al intelligent genoeg om zich niet te beperken tot statische tekst en foto’s. Ook al beperkt het zich tot de iPhone… Of de Qooq die een nieuwe dimensie geeft aan kookboeken. Maar goed, denk even de huidige beperkingen weg en de mogelijkheden worden plots enorm wanneer audio, video en tekst samengebracht worden in een kanaal dat uw nieuws brengt. Stel u even voor dat uw ‘s morgens de krant niet uit de natte brievenbus hoeft te halen, maar dat haar inhoud op u ligt te wachten op de ontbijttafel met het allerlaatste nieuws. Enkele seconden geleden nog geüpdated. En dat u naast de artikels ook korte beeldfragmenten ter beschikking hebt of audiobestanden kan afspelen. Of beter nog, dat uw dagbladreporter u ook ter plekke live beelden doorstuurt in plaats van een artikel te schrijven.
Inderdaad, zo’n toepassingen zullen onze omgang met media veranderen en de academische definitie van ‘nieuws’ dreigt op korte termijn aangepast te moeten worden. Stel u voor: u beslist welk nieuws ‘Het laatste Nieuws’ u brengt en onder welke vorm ‘De Volkskrant’ dat doet. Maar steeds met de garantie dat u het recentste nieuws ontvangt. 

Het wordt helemaal een interessante discussie wanneer de dagbladen starten met een tracking van uw leesgedrag. Zoals tv-programma’s nu getrackt worden en de zenders perfect kunnen weten welk programma op welk moment meer of minder bekeken wordt. Of beluisterd. Niet alleen de definitie van nieuws zou dan veranderen maar ook die van journalistiek. Een columnist weet dan onmiddellijk of zijn bijdrage interesse krijgt of niet, een journalist of zijn artikel aanslaat of niet en een uitgever weet plots welke artikels bijdragen tot zijn business of niet. Want ook al is het journalistiek en worden ‘commerce’ en redactie gescheiden gehouden, een krant op zich is business. Kortom, zo’n iPad of welke andere gelijkaardige toepassing dan ook -soft en hardware- kunnen leiden tot een verrijking van de pers: de long tail van de artikels kan nu een afzetmarkt (lees lezersmarkt) vinden of de burgerjournalistiek zou een centraal medium kunnen krijgen. Maar het kan evengoed leiden tot een verdere verschraling ervan wanneer een uitgever of hoofdredacteur beslist dat alleen artikels met 50.000 lezers nog ‘gebroadcast’ worden. Internet en iPads gooien binnenkort dus ook in de perswereld het hele distributiemechanisme overhoop. Wat goed nieuws is voor de lezers want sneeuw of te warm, vakantie of geen tijd, uw ‘krant’ ligt op u te wachten met altijd het laatste nieuws.

Maar of dit allemaal er al zal zijn over tien jaar en de gedrukte krant uit de markt zal geduwd hebben, dat is net iets te optimistisch of populistisch om waar te zijn. Gelukkig maar, want binnenkort komen de vliegen met het warmere weer er aan en dan kan ik nog altijd met een papieren krant meppen…