De eco-trade-off

De discussie over duurzaamheid is de laatste jaren toegespitst op ecologie en de C02-footprint. Sinds grote honden een even grote footprint hebben dan een gemiddelde SUV en koeien veruit de groostte C02 fabrieken zijn, is de teneur van die gesprekken niet de eenvoudigste. Ecologie en economie gaan echter niet in dezelfde riching zodat iedereen in een permanente trade-off zit tussen de financiële en de ecologische kant van duurzaamheid.

Het ligt dan ook in de ware aard van de mens om zich te laten leiden door zelfbehoud en zekerheid in die trade-off. Kortom, het laatste en het moeilijkste dat we spontaan zullen aanpassen is ons eigen gedrag. In een onderzoek van de Federale Raad voor Duurzame Ontwikkeling wordt die vaststelling bevestigd. Op de vraag “Indien u slechts één mocht kiezen, welke definitie van duurzame ontwikkeling zou er het beste aansluiten bij uw engagement?” scoort de aanpassing van het gedrag het laagst: “Het veranderen van de wijze waarop we tot nog toe handelen” haalt slechts 6% (http://www.frdo.be/DOC/pub/enq/draagvlakonderzoek_2008.pdf).

Toch is het mogelijk het menselijk gedrag snel te laten aanpassen. Hoe lang hebt u er moeten over nadenken om uw papier te sorteren en uw zogenaamd ‘PMD’-afval? (Trouwens, PMD staat voor Plastieken flessen en flacons, Metalen verpakkingen en Drankkartons.) U hebt uw gedrag onmiddellijk aangepast want indien u dat niet deed, werd u persoonlijk persoonlijk financieel gestraft: door alles in bij het restafval te proppen verhoogde uw ophaalkost aanzienlijk.

De FDRO heeft dat ook begrepen. Van de 12 voorstellen naar ecoduurzaamheid zijn er maar liefst 9 die ons ecogedrag dwingend gestuurd: bedrijfswagens worden geschrapt als loonvoordeel, de elektriciteitstarieven worden aangepast (hoe meer verbruik, hoe duurder), locale producten krijgen voorrang op ingevoerde, de intellectuele eigendomsrechten worden versoepeld  (???!), vliegtuigreizen ‘gerantsoeneerd’, CO2 vervuiling wordt doorgerekend in de producten, de overheid reguleert nog meer, kantines krijgen regels opgelegd en de renovatienormen verstrengd…

Met andere woorden, de behoudsgezindheid tegenover welvaart wordt de onderliggende motivatie om ecogedrag te vertonen, niet de ecologie zelf. Blijft de vraag of ‘de mens’ verstandig is -omdat deze maatregelen effectief zullen werken- of niet -omdat ecologie op zich niet motiverend genoeg is om ons gedrag aan te passen-
;-)

De vragen die de FDRO voorlegde aan 72 opiniemakers:
1. In 2020 zijn bedrijfswagens niet langer een (extralegaal) loonvoordeel. Een “mobiliteitskredietkaart” laat echter een optimaal gebruik toe van het openbaar vervoernetwerk en van autodeelsystemen.
2. In 2020, zijn er progressieve elektriciteitstarieven ingevoerd voor gezinnen. Het resultaat is dat hoe meer een gezin verbruikt, des te duurder zijn kilowattuur wordt. De tarieven worden echter aangepast om rekening te houden met het aantal personen per gezin.
3. In 2020, vervangen de lokale en seizoensgebonden landbouwproducten de geïmporteerde producten.
4. In 2020, zijn de intellectuele eigendomsrechten aangepast om zo de toegang tot schone technologieën voor ontwikkelingslanden te vergemakkelijken. Dit helpt hen bovendien in hun strijd tegen de klimaatswijzigingen.
5. In 2020 is het gebruik van het vliegtuig voor toeristische doeleinden gerantsoeneerd.
6. In 2020, is de prijs van CO2 geïnternaliseerd in de prijs van producten, ook als deze geïmporteerd zijn dankzij fiscale instrumenten.
7. In 2020, komt de overheid systematisch tussen als regulator van de markten van goederen en diensten ten einde de duurzame ontwikkelingsdoelstellingen voor 2050 waar te maken.
8. In 2020, bieden de kantines (bedrijven, scholen, …) maximaal 2 vleesschotels per week aan als alternatief voor vegetarische schotels.
9. In 2020, heeft België massaal geïnvesteerd in de koolstofopvang en -opslagtechnologieën (Carbon Capture and Storage) voor o.a. steenkoolcentrales. Zij is hierbij één van de verst gevorderde landen in deze materie.
10. In 2020, worden regelmatig burgerreferenda gehouden om het duurzame ontwikkelingsbeleid beter te oriënteren.
11. In 2020 is het bouwen van een immens distributienetwerk voor elektriciteit (Super Smart Grid) goed gevorderd. Zij staat in voor het transport van groene stroom afkomstig uit zowel de ganse Europese Unie, als Rusland, IJsland en Noord-Afrika.
12. In 2020, respecteren alle renovaties van woningen de “lage energie norm” (3 liter stookolie/m2/jaar).