Het boek 'De managementmythe' van Matthew Stewart is vertaald in het Nederlands. Een aanrader voor alle consultants en iedereen die met consultants werkt of overweegt dat te doen. Het boek is een aanklacht tegen "de almachtswaan van de managementcultus" en de onzin die consultants de voorbije decennia verkochten.
Bovendien maakt hij brandhout van de 'excellence' hype. Conclusie: recht voor de raap, recht op doel en recht tussen de benen van zovele consultants.Weer een stap voorwaarts naar de ware consultancy...
De managementmythe, Matthew Stewart, Meulenhoff, 398 blz., 25 €.
'Smaken verschillen' zegt het spreekwoord en op zich klopt dat helemaal. Maar ondanks de verschillende smaakreceptoren die onze mond bevolken, is smaak een zeer emotioneel gebeuren. Het is geen geheim dat het Belgische biermerk Jupiler (InBev) meer dan de helft van de Belgische biermarkt in handen heeft. De markten waarin veel merken actief zijn en de marktleider er alsnog in slaagt om meer dan de helft in handen te houden, zijn zeer schaars. Terwijl Clooney geconfronteerd wordt met 'no Marinti, no party' komt het in het land van Kuifje niet zelden voor dat feestjes -zeke rin de zomer- geen succes hebben omdat er geen Jupiler maar een ander bier geschonken wordt.
Terecht, zegt menig zelfverklaard bierkenner, maar ook onterecht volgens de ware bierkenner. En inderdaad, elk groot bierhuis weet dat pils nu eenmaal pils is en een goed geserveerde pint maakt het zo goed als onmogelijk om het merk op de juiste pint te plakken.
Nu InBev geblokkeerd is door de sociale partners, is deze discussie weer ter zake. Maar de uitkomst blijft dezelfde. De jongens en meisjes van Studio Brussel hebben de test nog eens overgedaan om grote mond Lambi Bambi de mond te snoeren. En met succes...
Heeft de groene gedachte nog een lange weg af te leggen of staan we aan de vooravond van een doorbraak?! Een kijk op de geschiedenis van de ecologie helpt ons een blik te werpen op de toekomst; the future is green, supergreen.
Als de mensheid wil overleven dan moet ze zich dringend bekeren tot ecodinges en haar ecovoetafdruk inperken. Ecodinges zijn in principe goed maar ik noem ze even ‘dinges’ omdat de hype er voor gezorgd heeft dat onder de paraplu van ‘ecologie’ zowel ‘sense’ als ‘nonsense’ opborrelen en vaak mogen we ons niet al te veel vragen stellen over de eigenlijke duurzaamheid van sommige praktijken. De auto laten staan en al liftend de bestemming bereiken is vrij dubieus aangezien u nog steeds een auto gebruikt om ergens te geraken. Zolang u geen echt alternatief hebt dat ecologisch is, blijft liften een zoethouder.
Of het kap- en snoeihout van aangeplante bossen bestempelen als ecohout terwijl de eigenlijke aangeplante bomen dat niet kunnen zijn, valt ook eerder onder de struisvogelpolitiek. De verschillende Low Impact Girls van deze wereld vallen dan ook perfect onder de F-ecology.
Maar een ding is zeker: green is de future en als we er niets aan doen, dan moet ik binnenkort aanzienlijk minder rijden om de zee te bereiken. Maar als ecologie niet zomaar een trend maar ook de toekomst is, dan blijft de vraag waar de toekomst van die ecologie ligt:
Dat de bloemkinderen -zoals de flower power hippies oorspronkelijk werden genoemd- volop bloemen als symbolen gebruikten, had eigenlijk niets te maken met enige drang naar ecologie en natuurviendelijk leven. De bloemen waren een symbool van geweldloosheid en passief verzet als reactie tegen de Vietnam-oorlog van Amerika. De boodschap die de jonge George Arris wou uitdragen door bloemen in de loop van geweren te steken, was een boodschap van liefde zonder enige eco- of groene gedachte.
Het stereotiepe beeld van de geitenwollensokkenbreiers met teenslippers, lang haar en met steeds een of ander wietstikkie in de buurt gebruikte de natuur als symbool van zachtheid, opgewektheid en tolerantie. (Wisten zij veel dat de natuur bikkelhard en agressief is en streeft naar dominantie.) Maar goed, de natuur had haar plaats veroverd in een omgeving van protest en subcultuur terwijl de mensheid nog vlot DDT gebruikte -ondanks de vaststellingen van de dramatische effecten op de natuur (gepubliceerd in Silent Spring door biologist Rachel Carson in 1962) en rijkelijk Agent Orange sproeide op mens en natuur...
In dezelfde periode ontstaat GreenPeace, net als de Flower Power vanuit een anti-reactie tegen oorlog en kernwapens. De beweging heeft haar scope uitgebreid naar natuur in het algemeen maar doet dat veel directer, agressiever en vaak ‘illegaler’ dan pakweg een WWF (gestart in 1961 en nog wel op 9/11 of 11 september).
Door de Flop Ecologie en de activisten van Greenpeace had de groene kleur haar plaats veroverd in de sfeer van rebellie en contra-bewegingen. Een logisch gevolg dus dat er ook aandacht ging naar het ware groen, met name de fauna en flora. In de 70’s kreeg de natuur alsmaar meer aanhang bij een subgroep, met name de kinderen. Groen en natuur werd de manier bij uitstek voor kinderen en jongeren om zich als kind af te zetten tegen de ouders. Iets wat voor die leeftijdsgroepen in die tijd niet meer dan normaal was. Vandaag heeft die groep kinderen en jongeren veel minder nood aan rebellie tegenover ouders en ‘volwassenen’ (ook al kan ik de hedendaagse animatiereeks Kids Next Door waar kinderen eeuwig de strijd aangaan tegen de grote mensen best wel pruimen).
Na een aflevering van bijvoorbeeld ‘De Kat’ op BRT de woensdagnamiddag (in ’73 met heruitzendingen in ’79, 82 en ‘93) stormden alle kinderen naar buiten om alle vervuiling van de volwassenen te lijf te gaan. De ‘grote mensen’ waren namelijk de boosdoeners en verantwoordelijk voor de vervuiling van de wereld.
Op dat ogenblik dekte het woord ‘vervuiling’ een andere lading aangezien het vooral ‘chemische vervuiling’ betrof.
De Kat maakte als ecoridder de jonge meute zo enthousiast dat ze de dikke, zwarte rookpluim uit de uitlaat van zijn brommertje (niet te verwarren met de Batmobiel) helemaal niet zagen, laat staan het als vervuiling zagen.
Ecologie maakte stilaan integraal deel uit van het maatschappelijke onrecht in de wereld, samen met kerwapens en oorlog. De jonge rebellen gingen de wereld veranderen...
Een eerste concrete stap naar ecologie ligt in het efficiënter gebruiken van de middelen. Als u met uw wagen -een symbool van CO2-uitstoot- dubbel zo ver kan rijden voor hetzelfde volume brandstof, dan bent u ecologischer. Het is een essentiële fase van ‘efficoloy’ die ons eerst en vooral tijd koopt om na te denken over ware toekomstecologie. Het is een sprookje te veronderstellen dat de hele wereld zich in korte tijd kan converteren tot een waar ecologisch gebeuren; de verandering zou de bruusk zijn en net na de start al blokkeren. Efficology daarentegen stelt ons in staat om stilaan te evolueren naar echte ecologie en de fase van efficology zelf heeft nog een lange weg af te leggen. De mogelijkheden en het potentieel om efficiënter om te gaan met energiebronnen en grondstoffen zijn nog enorm.
Maar de toekomst van het ware ecologisch denken ligt voorbij efficology en ligt evenmin in een vermindering van onze consumptie. Het zit niet in de aard van de mens om te consuminderen -nog zo’n hip woord zonder inhoud-. Mensen houden van welvaart en in zekere zin ook van overdaad; overdaad is de beste bescherming tegen tekort en het ligt nu eenmaal in onze natuur om liever te veel goede dingen te hebben dan te weinig.
Neen, de toekomst ligt nog een eind van ons af; cradle-to-cradle ecologie, alle energie uit hernieuwbare bronnen, recyclage van grondstoffen op een verantwoorde manier. De fase van fakology niet te na gesproken zijn econology, ecolreligion en efficology fundemantele stappen in het lange proces van de mensheid naar ecobewustzijn. Het is onmogelijk om plots een globale jump te verwachten waarbij auto’s milieuneutraal zijn en vliegtuigen niet alleen in de lucht maar ook op lucht vliegen.
Zo is een perpetuum mobile tot nader order onmogelijk aangezien elke beweging energie ‘consumeert’. Er is bijgevolg altijd ‘verlies’ in volkstermen. We kunnen ons dan ook niet inbeelden dat de aanwezigheid van 6.800.000.000 mensen op de vaste grond van de wereld (vaste grond maakt nog geen 30% uit van de aardoppervlakte) geen invloed zal hebben op de totale ecologie. Alleen al door de ruimte die we met z’n allen innemen.
De toekomst van ecologie en het groene denken ligt niet alleen in de toenemende energienormen, quick & dirty ecotaksen of zelfs passiefhuizen. Elk zichzelf respecterend ingenieur weet maar al te goed dat een passiefhuis geen enkele garantie biedt op minder energieverbruik. Omdat energieverbruik een menselijk gegeven is. Een passiefhuis waar vlijtig met drinkwater geknoeid wordt, is even fake als de huidige hybride wagens. Een passiefhuis waarvan de eigenaar als nog de verkeerde energiebronnen gebruikt zoals een oude houtkachel evenzeer. Om nog maar te zwijgen van het aloude vuurtje stoken in de tuin om het biosnoeihout snel te laten verdwijnen. Evenzeer een doodsteek voor de natuur.
Kortom, de toekomst van ecodenken ligt ook in ecogedrag. En ons gedrag zal niet fundamenteel veranderen. We zijn een homo mobilis en zullen ons blijven verplaatsen. We zijn omnivoren en zullen vlees blijven eten. We zijn mensen en hebben nood aan zekerheid en veiligheid -dus overvloed- en aan een dak en warmte, reizen en de wereld zien. Ware ecologie ligt nog ver voor ons, maar we werken er aan. Maar net zoals Mozes 40 jaar door de woestijn ronddoolde zodat er een generatie (volgens de verhaaltjes een slechte generatie in God’s ogen) kon verdwijnen met het verkeerde gedrag, zal ware ecologie ook nog verschillende decennia nodig hebben om een echt ecogedrag aan te kweken. Maar alle hoop op ecogedrag stellen, is utopisch. We moeten mensen de middelen geven om hun leven te leiden zoals ze willen, maar op een ecologisch manier. Leven zonder elektriciteit is bijvoorbeeld ondenkbaar, dus 100% groene stroom is de toekomst, niet alleen maar klanten aanzetten tot energiezuinig gedrag. Zou het fout zijn om volop energie te verbruiken als ze 100% groen was?
7 Miljard monden voeden -al heeft de ene mond al meer toegang tot voedsel dan de andere- is geen evidentie. Ook al staan we daar niet altijd bij stil. Want ondanks de nabije ecotoekomst die vooral onze economie en consumptiemanier zal wijzigen, weten we ook dat ecologie over enkele decennia een andere, zo niet nog veel moeilijkere discussie zal initiëren. Want net zoals overvloed een fundamenteel natuurlijke drang is, wil de mensheid zich ook voortplanten en voorgepland zien in klein- en achterkleinkinderen. De UN heeft verschillende inschattingen betreffende de toekomst van de wereldbevolking. In de laagste inschatting zal de wereldbevolking beginnen af te nemen over een 20-tal jaar. Maar in haar hoogste inschatting blijft de bevolking groeien.
Of we nu vlees of groenten eten, op een bepaald moment kan moeder aarde niet meer volgen. Mensen zijn intelligente wezens en kunnen zoiets zien aankomen. Zolang het bepaalde delen van China zijn, is het ver ons bed, maar de vraag is of de mens er dan ook klaar voor zal zijn om wereldwijd te raken aan de meest fundamentele strategie van het leven: voortplanting. Louter ten voordele van de ecologie...
Het voorbije jaar breekt ecologie pas echt door. Sinds verschillende jaren slagen meer en meer merken er in om ecoproducten op de markt te brengen die onderscheidend genoeg zijn om de gebruiker de mogelijkheid te geven om zich een identiteit aan te meten. Met andere woorden, ecoproducten die duidelijk herkenbaar zijn als ecologisch worden gemakkelijker gebruikt omdat hun onderscheidende morfologie de gebruiker in staat stelt een statement te maken. Kwatongen durven al eens beweren dat de Toyota Prius enerzijds onderscheidend is in design zodat de eigenaars zich kunnen ‘outen’ als milieubewust maar dat het design anderzijds ook zo lelijk is om er voor te zorgen dat het model niet te veel succes zou hebben. Feit is dat de drijvende kracht achter ecologie nog altijd een sterke -zij het onderhuidse- tegenkracht kent.
Ecologie is de hype voorbij en is meer dan een trend. Het is big business geworden. Alles en iedereen is ‘green’ of ‘supergreen’. McDonalds kleurt het logo groen en soyafabrikanten zien eindelijk een manier om van hun vegetarisch brandmerk af te geraken; vlees en vleesproductie blijken veel vervuilender.Voertuigen met lage motorisaties en dus minder uitstoot krijgen zonder iets te moeten doen een steun in de rug vanwege de overheid. Die heeft kleine autootjes gepromoveerd tot ecovriendelijk en geeft korting bij de volgende aankoop. Green pans vervangen Tefal en goederen die samengesteld zijn uit gerecycleerd materiaal lijken de toekomst te zijn.
Een enkeling heeft begrepen dat de huidige eco-aanpak een pleister op een houten been is en bijna volledig fake. De laatste trend is de ecokerstboom, samengesteld uit groene petflessen. Of wat dacht u de hybride voertuigen. Beide ecologische oplossingen verplaatsen veeleer het probleem van vervuiling dan het op te lossen. De hybride auto rijdt dan wel op elekticiteit, maar zolang die niet uit hernieuwbare bronnen voortkomt, is uw hybride bolide niet noodzakelijk beter. U hebt dan wel minder brandstof gebruikt, uw energieleverancier zit nu met de vervuiling. De niet-recycleerbare PET-fles doet hetzelfde. Door er een kerstboom van te maken blijven de PET-flessen een niet-recycleerbare verpakking in omloop. U zorgt er alleen maar voor dat de fles iets later in het proces de stempel van ‘vervuiler’ krijgt.
Om de mensheid te bekeren tot ecogedrag begonnen overheden om meer overtuigende argumenten te gebruiken dan enkel te sensibiliseren. Het beste argument bleek al snel de portefeuille te zijn. Wie zoet is, krijgt een lagere factuur, wie stout is, betaalt. Het zwerfvuil, waar de overheden al tientallen jaren tegen vocht via inefficiënte sensibilseringscampagnes, begon te verminderen dankzij gescheiden afvalophaling. Of liever, verplichte gescheiden afvalophaling; hoe meer u recycleert, hoe lager uw huisvuilfactuur, ongeacht het systeem dat uw lokale overheid gebruikt.
In Nederland is de gescheiden ophaling en verwerking van GFT-afval sinds 1994 verplicht voor de gemeenten en in 1998 startte Brussel met gecheiden ophaling.
Het principe kende meer en meer ingang en overheden zagen ecologie als een bron van inkomsten. Die gedachte is niet onterecht aangezien ‘volwassenen’ volgens het integratieve model eerst een gedrag moeten ‘opgelegd’ krijgen (en ondertussen permanent uitgelegd worden waarom het verplichte gedrag een beter gedrag is) vooraleer ze datzelfde gedrag uit vrije wil opnemen. Smogalarm (waarbij de maximum rijsnelheid aanzienlijk daalt) werd dus vooral een boete-alarm. Los van de discussie of zo’n smogalarm nu feitelijk werkt of niet om het fijne stof lokaal te doen dalen op korte termijn, het staat vast dat automobilisten de zware voet verlichtten vanwege de vergrote kans op snelheidsboetes. De Belg mag binnenkort ‘anders’ gaan betalen voor zijn bedrijfswagen. Na de fiscale PK’s moet hij betalen op de uitstoot van de uitlaat.
Kortom, in de periode van ecoreligion heiligt ecologie alle middelen, vooral de financiële.
Het aantal eco-aanhangers groeide aan en de groene beweging bereikte een kritische massa. Midden de jaren ’80 wordt het gat in de ozonlaag ontdekt en CFC’s (CFK’s in het Nederlands ofte ChloorFluorKoolstofverbindingen) worden verbannen.
Een reeks mediagenieke milieurampen versnellen het bewustwordingsproces maar de mensheid lijkt meer bezig met het opruimen van de rotzooi dan met vooruit te denken. Iedereen had iets van ‘luister naar mijn woorden maar kijk niet naar mijn daden’. De auto- en energiesectoren investeerden zo goed als niet in hun zoektocht naar alternatieve mogelijkheden.
Het oliekartel viert hoogtij. Als reactie op de internationale steun die Israel kreeg in de Jom Kipoeroorlog verhoogden de Arabische landen de olieprijs met maar liefst 70% en werd de productie maandelijks verminderd met 5%. Het zwart goud lijkt op dat moment ook de grootste bedreiging voor het milieu. Tussen ’78 en ’88 zorgden 14 gekende rampen er voor dat ongeveer 2.000.000.000 kg (inderdaad, 2 miljard!) ruwe olie in de zeeën terecht kwam.
Ecologie betekende olievlekken indijken, drab scheppen op de stranden en watervogels proberen te redden met een dikke oliejas. Maar de economie houdt de sterkste hand. En die drijft nu eenmaal op olie.
